İnsanlar əsirlər boyu müəyyən bir Məsih əleyhdarını tanımağa çalışırdılar. Kristofer Hillin bu mövzu haqqında kitabı elə yalnız on yeddinci əsirdə İngiltərədəki Məsih əleyhdarı haqqındadır. (Əsrlər boyu və başqa ölkələrdə də onlar daha çox idilər). Namizədlər Protestantlar, Papa, radikal sektalar, yepiskoplar, Kral hakimiyyəti və “Türk”lərdən ibarət idi. “Türk” sözü Müsəlmanların ilkin təyinatı idi.
Riçard Montaqu, Papadansa Türkün Məsih əleyhdarı olduğunu fərz etdi. Bu tezisə, Balliol Universitetindən olan bir adam, Türklərin əlindən əziyyət çəkən və Məhəmmədin Məsih əleyhdarı olduğu bir görüntüdə ona bildirilən Kristofer Ancelos tərəfindən fikrə yeni bir güc verilmiş ola bilər.[1]Kristofer Hill, “On yeddinci əsrdə İngiltərədə Məsih əleyhdarı” (Antichrist in Seventeenth-Century England) (London, Oksford Universiteti Press, 1971), 181–182.
Tarixin və Müqəddəs Kitabın da təsdiqlədiyi kimi, onların hamısı səhv idi. Bernard MakQinn[2]Bernard MakQinn, “Məsih əleyhdarı: İki min il şərlə bəşəri həvəs” (Anti-Christ: Two Thousand Years of the Human Fascination with Evil) (Nyu-York: Harper Kollinz, 1994). və Fransis X. Qumerlok[3]Frensis H. Qumerlok, “Gün və saat: dünyanın sonunu qabaqcadan xəbər verən məsihçiliyin əbədi marağı” (The Day and the Hour: Christianity’s Perennial Fascination with Predicting the … Continue reading mövzunun 2000 ilini əhatə edir, buna görə də, başqalarının son zamanların Məsih əleyhdarı haqqındakı öncədən xəbər vermələri heç də yeni bir şey deyil. Keçmiş əsrlərdə olduğu kimi, bu günün Məsih əleyhdarı namizədləri Müqəddəs Kitabdan deyil, mövcud hadisələrdən yaradılır.
Müqəddəs Kitabı oxuyan hər bir kəs bilməlidir ki, Məsih əleyhdarları (yalnız biri deyil) “İsa Məsihin cismən gəldiyini iqrar etmir” (2 Yəhya 7) və “Atanı və Oğulu inkar edir” (1 Yəhya 2:22). Müəyyənedici faktor siyasi ideologiya deyil, Xristologiyadır. Məsih əleyhdarlarının “nə vaxt”ı haqqında bir şey bilirik: “Ey uşaqlar, axır zamandır. Siz “Məsih əleyhdarı”nın gələcəyini eşitmisiniz, indi də çoxlu Məsih əleyhdarı meydana çıxıb. Bundan bilirik ki, axır zamandır” (1Yəhya 2:18). “Axır zaman” çox güman ki, köhnə Əhdi-Ətiq qaydasının yekunlaşmasının son nöqtəsinə aiddir (1 Kor. 10:11; İbr. 1:1-2). Yəhyanın dövründəki insanlara “İsanı iqrar etməyən hər ruhsa Allahdan deyil; Bu, “Məsih əleyhdarı”nın ruhudur ki, bu ruhun gələcəyini eşitmisiniz və indi də artıq dünyadadır” (1Yəhya 4:2-3) deyilmişdi.
“İndi” Yəhyanın dövrünə istinad edir.[4]Məsih əleyhdarı mövzularının faydalı müzakirələri, bax: Piter C. Leytxart, “Yəhyanın yeni baxışları ilə yazdığı Məktubları: pərdə arxasından” (The Epistles of John Through … Continue reading Məsih əleyhdarları, birinci əsirdə yaşayan, İsanın vəd edilmiş Məsih olduğunu və Allahın birmənalı şəkildə Onun Atası (Yəhya 8:48-59) olduğunu inkar edən Yəhudilər idi. Onlar, İsanın “Məsih” (Messiya) olmasının əleyhinə olan Yəhudilər idi. Vəhy kitabında Yəhyaya deyilir ki, bu Məsihin əleyhdarları üçün yığıncaq yeri “Şeytanın sinaqoqları” adlanır (Vəhy 2:9; 3:9). Bu arxa plan göz önünə alındığında, Yəhyanın təsvir etdiyi Məsihin əleyhdarlarının islamçı və ya bənzər bir şeyin olması mümkün deyil, çünki İslam bizim eranın yeddinci əsrinin ixtirasıdır və Yəhyaya Məsih əleyhdarlarının ortaya çıxacağı deyildiyi vaxtla uyğun gəlmir.
Məsihin əleyhdarı fərziyyələrinin bu gün apardığımız ideoloji döyüşlər üzərində hansı təsiri vardır? Əgər Məsihin əleyhdarı Yer Planeti üzərində sağ-salamatdırsa və hara baxsaq axır zamanlar haqqında əlamətləri görürüksə, onda nə üçün təhsil, siyasət, media, beynəlxalq işlər, iqtisadiyyat və digər bütün dünyavi məsələlərə görə əziyyət çəkək? Aşağıdakı ifadələrin axır zamanlar haqqında ssenariləri qəbul edən milyonlarla məsihçilərin düşüncə tərzinə necə təsir etdiyini düşünün:
- “Bu dünyada yaşamaq daha da çətinləşir. Qarşımızda inanılmaz dərəcədə çətin günlər bizi gözləyir. Həqiqətən, İsa dedi ki, bu gələcək günlər çox dəhşətli olacaqdır. Bəşəriyyəti gözləyən şeylər dünya tarixində baş vermiş heç bir şey ilə müqayisə edilə bilməz.”[5]Çarlz С. Rayri, “Canlı son” (The Living End) (Old Tappan, NJ: Revell, 1976), 21.
- “Necədə bir yaşayış tərzidir! Nikbinliklə, ümidlə, həyəcanla. Biz uzun zaman yaşamayacağımızı gözləyən insanlar kimi yaşamalıyıq.”[6]Hal Lindsi, “Son Böyük Yer Planeti” (The Late Great Planet Earth) (Qrand Rapids, MI: Zondervan, 1970), 145.
- “Mən şablon sevmirəm, amma bunu eşitmişəm: ‘Allah məni balıq qabını təmizləmək üçün deyil, balıq tutmaq üçün göndərdi.’ Burada həqiqət vardır.”[7]Hal Lindsi, “Böyük kosmik geri sayma”, (The Great Cosmic Countdown), “Əbədiyyət” (Eternity) (yanvar 1977 il), 21. Əgər sən balıq qabını təmizləməsən, balıqlar öləcək.
- “Yeni premillenalizm[8]premillenalizm – İsanın minillik padşahlıqdan öncə yer üzünə qayıdıb, Öz Padşahlığını fiziki olaraq quracağına inanan dünya görüşü mövqeyi açıq şəkildə Məsihçi qanunlarını yaratmaq məcburiyyəti görmür.”[9]Norman L. Qeysler, “Qanun və hökumətə premillenial baxış” (A Premillennial View of Law and Government), “Mudi Aylıq” (oktyabr 1985 il.), 129.
- Ted Peter yazır ki, dispensasionalizm “sosial məsuliyyətsizliyi əsaslandırmaq üçün fəaliyyət göstərir” və bir çoxları “bu təlimi öz letargiyaları üçün təsəlli olaraq görür.”[10]Ted Peters, “Gələcək: Bəşəri və Ilahi” (Futures: Human and Divine) (Atlanta, Corciya: Con Noks, 1978), 28, 29.
Uestminster İlahiyyat Seminariyasında apologetika üzrə professor olan Uilyam Edqar, 1960-cı illərdə Fransis A. Şefferin (1912–1984) rəhbərliyi altında İsveçrənin L’Abri şəhərində təhsil aldığını xatırlayır:[11]Bax. Colin Duriez, “Frensis Şeffer: Həqiqi Həyat” (Francis Schaeffer: An Authentic Life) (Ueton, IL: Crossway Books, 2008), 42.
L’Abridə dağdan aşağı endiyimi və fond birjasının çökməsini, kahin elitasının Amerika hökümətini əlinə alacağını və düşmənlərin içməli suyu zəhərləyəcəklərini gözlədiyimi xatırlayıram. Bunlar baş verməyəndə, az qala məyus olduğumu xatırlayıram.”[12]Uilyam Edqar, “Frensis Şeffer və İctimai Meydan (Francis Schaeffer and the Public Square) C. Budzişevski, “Müjdəçilər ictimai meydanda: siyasi düşüncə və hərəkət haqqında dörd … Continue reading
Edqar, boş yerə fərziyyə irəli sürmür ki, məhz Şefferin esxatologiyasıonun dünyadakı hadisələri necə görməsinə və şəhr etməsinə mənfi təsir etdi. Şefferin son kitablarından biri olan “Məsihçi Manifesti”, qaçılmaz cəmiyyət tənəzzülünü təxirə salmaq üçün cəmiyyəti vətəndaş itaətsizliyinə çağırırdı. “Həqiqət budur ki, Doktor Şefferin manifesti məsihçi cəmiyyəti üçün qayda təklif etmir. … Eyni rəy doktor Şefferin bütün işlərinə aiddir: o, məsihçi seçimini aydınlaşdırmır. O, bilir ki, heç bir şey olmadan bir şeylə mübarizə aparmaq olmaz, amma bir premillennialist olaraq, döyüşü İsa Məsihin Öz minillik padşahlığını qurmaq üçün canlı, bədən alaraq qayıtmasından əvvəl qalib gələcəyini gözləmir.”[13]Qeri Nort və David Çilton, “Məsihçi qarşıdurmasında Taktikalar: Simpozium” (Tactics of Christian Resistance: A Symposium) “Apologetika və Strategiya”, red. Qeri Nort (Tayler Texas: … Continue reading Tom Sine bəzi insanlar üzərində “peyğəmbərlik qaçılmazlığının” təsirinin heyrətamiz bir nümunəsini təqdim edir:
«Siz başa düşürsünüzmü, əgər biz ac adamları yedizdirməyə başlasaq, vəziyyət pisləşməz və əgər pisləşməsə, İsa gəlməz?» deyərək bu yaxınlarda şimal-qərbi məsihçi Universitetində keçirdiyim bir qısa kollec mühazirə kursu zamanı bir xanım tələbə sözümü kəsdi. Onun səs tonu və üzünün ciddi ifadəsi tamamilə səmimi olduğunu göstərdi. Təəssüf ki, həmin tələbənin sualının heç də qeyri-adi bir fikir əks etdirmədiyini aşkar etdim. Əksinə, bu, Müqəddəs Kitab esxatologiyasının geniş yayılmış bir səhv anlayışını açıqlayır, bu da, sanki, müasir məsihçi şüuruna hopmuş kimi görünür. İnanıram ki, bəşəriyyətin gələcəyi xüsusunda Allahın məqsədinin səhv başa düşülməsi, Allahın xalqının ehtiyacı olan bir dünyada Öz missiyasını yerinə yetirməsi effektivliyini ciddi şəkildə sarsıdır. …Tələbənin cavabı… gələcəyin Böyük Qaçış Baxışı adlandırdığım şeyi əks etdirir. Məşhur peyğəmbərlik ədəbiyyatının çoxu acı şəkildə diqqətimizi dəhşətli, qorxulu və bütün bunların məhvinə yönəltdi.[14]Tom Sayn, “Xardal Toxumu Konspirasiyası: Sabahın Qayğılı Dünyasında Bir Dəyişiklik Edə Bilərsən” (The Mustard Seed Conspiracy: You Can Make a Difference in Tomorrow’s Troubled … Continue reading
Esxatoloji fikirlərin nəticələri vardır və bir çox məsihçilər bu fikirlərin necə bir mədəni mənzərə formalaşdırdığını başa düşməyə başlayır. Hər zaman hansısa böyük və labüd olan bir apokaliptik hadisənin astanasında olan dünyanın satınalınmaya deyil, yalnız qurtuluşa ehtiyacı vardır. Son dövrün bir spekulyantının dediyi kimi, “dünya mühakimə üçün hazır olan, batan Titanikdir.”[15]Yan Markell, “Padşahlıq Hal-hazırda: Biz Edenə Geri Qayıtmırıq” (Kingdom Now: We’re Not Returning to Eden). Cavab üçün Qeri DeMarın “Dünya Batan bir Titanikdirmi?” (Is the World … Continue reading Marksizm kimi bir ideologiya Skofild İstinad Müqəddəs Kitabının nəşrindən bəri insanların düşünmə prosesini məşğul edən bir hərəkat olan dispensasionalizmin peyğəmbərlik spekulyasiyalarından istifadə etdi. Rumıniyadan olan Cosef Tsonun aşağıdakı ifadəsinə baxaq:
Öz şəxsi təcrübəmdə dərk etmənin vacibliyini təsvir etməyimə izin verin. Yeniyetməliyim dövründə ölkəmdə [Rumıniyada] kommunist fəlakəti baş verdi. Bundan sonrakı çox illər ərzində mənim həyatım Marksist təlqini və totalitar və “xristian” terroru altında intellektual və ruhani xilas uğrunda bir mübarizə idi. Bu bəlanın mahiyyətini anlamaqda mən əziyyət çəkdim və Rəbb mənə bu anlayışı verdi. Qırxıncı illərdə kommunizmin süqutunun mahiyyəti barədə məqalələr yazdım. “Məsihçi Manifesti” adı altında nəşr olunan o məqalələrdən biri mənim məxfi polis tərəfindən sərt şəkildə dindirilməklə altı ay ev dustaqlığı ilə cəzalandırılmağımla nəticələndi. Amma mənim üçün həlledici an 1977-ci ildə bir dostum tərəfindən kommunizmi açıq-aşkar ifşa edəcək bir təşkilat yaratmağa təşviq olunmağım oldu.
Mən ona belə dedim: «Kommunizm uğursuz bir təcrübədir. O, verdiyi çoxsaylı vədlərinin heç birini yerinə yetirə bilmədi və artıq heç kim ona inanmır. Buna görə də, bir gün öz-özünə çökəcək. Beləliklə, mən nə üçün artıq bitmiş bir şeylə mübarizə aparmalıyam? Hesab edirəm ki, bizim vəzifəmiz başqadır. Kommunizm dağılanda kimsə cəmiyyəti bərpa etmək üçün hazır olmalıdır! İnanıram ki, məsihçi müəllimlər olaraq bizim vəzifəmiz – cəmiyyətimizi məsihçilik təməlində yenidən qurmağa hazır və qabiliyyətli olan rəhbərlər yetişdirməkdir.»
Dostumun mənə dedikləri məni təəccübləndirdi: “Cozef, sən səhv danışırsan. Kommunizm bütün dünyada zəfər çalacaq, çünki bu, Məsih Əleyhdarının hərəkatıdır. ABŞ-da kommunistlər hakimiyyətə gəldikdə onlara mane olacaq qüvvə qalmayacaq. Sonra onlar bütün məsihçiləri öldürəcəklər. Bizim yalnız bir vəzifəmiz var: dünyanı xəbərdar etmək və özümüzü ölümə hazırlamaq.”
Bir neçə ildən sonra dostum Rumıniyanı tərk etməyə vadar oldu. O, ABŞ-a gəldi və burada yerləşdi. Sonra məni sürgün etdilər və mən də ABŞ-a köçdüm. O vaxtdan bəri mənim dostum Rumıniya üçün heç bir şey etmədi. O, sadəcə kommunizmin son zəfərini və məsihçiliyin məhvini gözləyirdi.
Digər tərəfdən isə, 1981-ci ildə mən buraya gələndə, Rumıniyadakı məsihçi rəhbərlər üçün təlim proqramına başladım. Biz məsihçi dərsliklərini tərcümə edir və onları gizli şəkildə Rumıniyaya göndərirdik. Biz Təfərrüatlı Müqəddəs Kitab Təhsili (Biblical Education by Extension (BEE)) tərəfdaşlarımızla birlikdə bütün Rumıniya boyunca təxminən 1200 nəfərə təlim verdik. Hal-hazırda bu gizli əməliyyatda təhsil almış şəxslər imanlı cəmiyyətlərinin, müjdəçi təriqətlərinin və əsas məsihçi xidmətlərinin rəhbərləridir.
Görürsünüzmü, gələcəyə baxışınız sizin planlaşdırmanızı və hərəkətlərinizi müəyyənləşdirir. Zamanı necə başa düşməyiniz isə nə edəcəyinizi müəyyənləşdirir.”[16]Cozef Tson, “Yol Kəsişməsində Köşə Daşı” (The Cornerstone at the Crossroads), Ueton Alumni (Avqust / Sentyabr 1991-ci il).
Belə başa düşürəm ki, mədəniyyət ilə məşğul olan çoxlu sayda son zaman təbliğatçıları vardır. Eyni zamanda bilirəm ki, peyğəmbərlik fərziyyələrinə marağı olmayan adamlar da eyni dərəcədə uzaqdırlar (əsasən iki padşahlıq[17]iki padşahlıq dedikdə dünyavi və ruhani Padşahlıq nəzərdə tutulur. amillennialistləri)[18]amillenializm – Minillik dövrün hərfi mənada 1000 il olmadığını, məcazi mənada İsanın dirilməsi və 2-ci gəlişi arasındakı dövrü göstərdiyini (bir çox postmillennial dünya … Continue reading. Buna baxmayaraq, fikirlərin nəticələri vardır. Peyğəmbərlik fərziyyələri olduğu təqdirdə bu, ideoloji şizofreniya törədir. Vaxt keçdikcə fəallar təslim olaraq, peyğəmbərlik məntiqini izləyirlər: əgər bütün əlamətlər İsanın tezliklə geri qayıtmasına işarə edirsə və peyğəmbərlik müəllifləri Con Haqe (Maliyyə Har-magedonu) və Devid Ceremaya (Gələcək İqtisadi Har-magedon) tərəfindən təsvir olunduğu kimi iqtisadi süqut daxil olmaqla hər cür pis hadisələr baş verəcəksə, onda nə üçün vaxtımı və vəsaitimi hansısa qaçılmaz bir şeylə döyüşə sərf edim?
Humanizmin dağılması məsihçilər üçün baş verə biləcək şeylərə hazırlaşmaq və hazır olmayanlara ümid və bununyollarını təklif etmək üçün bir fürsətdir. Heç birimizi qurtaracaq bir qeyb olma olmayacaq. Bununla barışın. Nə qədər tez olarsa, bir o qədər yaxşıdır.
Orijinal olaraq çap edilib: https://americanvision.org/3514/why-bother-if-the-end-is-near/
Qeri DeMar otuz beş il Amerikan Vijonnun Prezidenti vəzifəsində xidmət etmişdir. Qeri Qərbi Miçiqan Universitetindən (1973) məzun olmuş və M.Div-ni 1979-cu ildə İslah İlahiyyət Seminariyasından (Reformed Theological Seminary) almışdır. Saysız-hesabsız referatların, xəbər məqalələrinin və 35-dən çox kitab başlığının müəllifi, ABŞ-ın bir çox əsas xəbər kanalları tərəfindən nümayiş etdirilmişdir. Qeri həmçinin “Qeri DeMar Şousu”, və “Açılmış Tarix” (The Gary DeMar Show, History Unwrapped) proqramlarını aparmış və americanvision.org. veb-saytının müntəzəm dəstəkçisidir. Qeri həyat yoldaşı Karol ilə birlikdə 1979-cu ildən bəri Atlanta ərazisində yaşayır. Onların iki evli oğlu var və nəvə sahibi olmaqdan zövq alırlar. Qeri və Karol Midvey Presviterian Cəmiyyətinin (Midway Presbyterian Church (PCA)) üzvləridilər.
Qeyd
↑1 | Kristofer Hill, “On yeddinci əsrdə İngiltərədə Məsih əleyhdarı” (Antichrist in Seventeenth-Century England) (London, Oksford Universiteti Press, 1971), 181–182. |
---|---|
↑2 | Bernard MakQinn, “Məsih əleyhdarı: İki min il şərlə bəşəri həvəs” (Anti-Christ: Two Thousand Years of the Human Fascination with Evil) (Nyu-York: Harper Kollinz, 1994). |
↑3 | Frensis H. Qumerlok, “Gün və saat: dünyanın sonunu qabaqcadan xəbər verən məsihçiliyin əbədi marağı” (The Day and the Hour: Christianity’s Perennial Fascination with Predicting the End of the World) (Pauder-Sprinqs, Corciya: Amerikan Vijon, 2000). |
↑4 | Məsih əleyhdarı mövzularının faydalı müzakirələri, bax: Piter C. Leytxart, “Yəhyanın yeni baxışları ilə yazdığı Məktubları: pərdə arxasından” (The Epistles of John Through New Eyes: From Behind the Veil) (Monro, Los-Anceles: Athanasius Press, 2009), 6-cı fəsil və Qeri DeMar, “Son günlərin dəlilikləri: müasir imanlı cəmiyyəti ilə mübtəlalıq“, 4-cü nəşr (Last Days Madness: Obsession of the Modern Church) (Pauder-Sprinqs, Corciya: Amerikan Vijon, 1999), f. 18–23. |
↑5 | Çarlz С. Rayri, “Canlı son” (The Living End) (Old Tappan, NJ: Revell, 1976), 21. |
↑6 | Hal Lindsi, “Son Böyük Yer Planeti” (The Late Great Planet Earth) (Qrand Rapids, MI: Zondervan, 1970), 145. |
↑7 | Hal Lindsi, “Böyük kosmik geri sayma”, (The Great Cosmic Countdown), “Əbədiyyət” (Eternity) (yanvar 1977 il), 21. |
↑8 | premillenalizm – İsanın minillik padşahlıqdan öncə yer üzünə qayıdıb, Öz Padşahlığını fiziki olaraq quracağına inanan dünya görüşü |
↑9 | Norman L. Qeysler, “Qanun və hökumətə premillenial baxış” (A Premillennial View of Law and Government), “Mudi Aylıq” (oktyabr 1985 il.), 129. |
↑10 | Ted Peters, “Gələcək: Bəşəri və Ilahi” (Futures: Human and Divine) (Atlanta, Corciya: Con Noks, 1978), 28, 29. |
↑11 | Bax. Colin Duriez, “Frensis Şeffer: Həqiqi Həyat” (Francis Schaeffer: An Authentic Life) (Ueton, IL: Crossway Books, 2008), 42. |
↑12 | Uilyam Edqar, “Frensis Şeffer və İctimai Meydan (Francis Schaeffer and the Public Square) C. Budzişevski, “Müjdəçilər ictimai meydanda: siyasi düşüncə və hərəkət haqqında dörd formalaşdırıcı səs” (Evangelicals in the Public Square: Four Formative Voices on Political Thought and Action) (Qrand-Rapids, Miçiqan: Beyker Akademik, 2006), 174. |
↑13 | Qeri Nort və David Çilton, “Məsihçi qarşıdurmasında Taktikalar: Simpozium” (Tactics of Christian Resistance: A Symposium) “Apologetika və Strategiya”, red. Qeri Nort (Tayler Texas: Cenevrə İlahiyyat Məktəbi, 1983), 127–128. Qeydlər orijinalda. |
↑14 | Tom Sayn, “Xardal Toxumu Konspirasiyası: Sabahın Qayğılı Dünyasında Bir Dəyişiklik Edə Bilərsən” (The Mustard Seed Conspiracy: You Can Make a Difference in Tomorrow’s Troubled World) (Vako, Техаs: Word, 1981), 69. |
↑15 | Yan Markell, “Padşahlıq Hal-hazırda: Biz Edenə Geri Qayıtmırıq” (Kingdom Now: We’re Not Returning to Eden). Cavab üçün Qeri DeMarın “Dünya Batan bir Titanikdirmi?” (Is the World a Sinking Titanic?), “Müqəddəs Kitab Dünyagörüşü” (Biblical Worldview) (May 2007-ci il.), səh. 4–6. |
↑16 | Cozef Tson, “Yol Kəsişməsində Köşə Daşı” (The Cornerstone at the Crossroads), Ueton Alumni (Avqust / Sentyabr 1991-ci il). |
↑17 | iki padşahlıq dedikdə dünyavi və ruhani Padşahlıq nəzərdə tutulur. |
↑18 | amillenializm – Minillik dövrün hərfi mənada 1000 il olmadığını, məcazi mənada İsanın dirilməsi və 2-ci gəlişi arasındakı dövrü göstərdiyini (bir çox postmillennial dünya görüşünə bənzər), lakin Onun Padşahlığının daha çox ruhani xarakter daşıdığına inanan dünya görüşü. |